Behoud symbool cultuurhistorisch landschap van de historische binnenstad Brugge (Unesco)
Het Belfort is sinds de 13de eeuw een icoon in het stedelijk landschap van Brugge. Ze staat afgebeeld in alle historische en internationale iconografie van Brugge. Ze is herkenbaar, van overal zichtbaar en is één van de meest bepalende torens in de skyline van de stad. Bovendien heeft ze een meervoudige symboolfunctie (de middeleeuwse stad, de belforten, de verworven vrijheden en rechten van de stad Brugge, etc.) waardoor een verdere evolutie van de toren steeds minder voor de hand ligt. Exterieur-en interieurelementen met erfgoedwaarde die bepalend zijn voor de volumetrie en de beeldkwaliteit van het hallencomplex worden maximaal behouden.
Behoud van de gelaagdheid
Het monument wordt gekenmerkt door een verscheidenheid aan historische lagen en stijlen die het hallencomplex tot één harmonieus beeld vormen. Elke periode uit de geschiedenis van de stad vindt haar neerslag in een nieuwe laag, telkens met een eigen architecturale taal. De gelaagdheid van het gebouw wordt behouden als geheugen van de stad en nieuwe ingrepen zullen een voortzetting zijn van deze gelaagdheid. Vandaag kent het gebouw een aantal storende invullingen of ingrepen. Door deze te verwijderen zal de leesbaarheid van het monument worden hersteld. Een globale restauratie dringt zich op waarbij de erfgoedelementen met zorg voor materialiteit en authenticiteit gerestaureerd zullen worden. De beiaardinstallatie, bestaande uit de triomfklok, de trommelkamer, het klavier, de beiaardierkamer en beiaardklokken wordt gerestaureerd.
Overdracht en sensibilisering van de beiaardcultuur
De beiaardcultuur speelt al eeuwenlang een rol in het dagelijks leven van de Bruggeling. Vandaag is het nog steeds een vaste waarde binnen de Brugse luistercultuur dankzij de beiaardconcerten en de vaste bespelingen op woensdag, zaterdag en zondag doorheen het jaar. De klokken begeleiden zowaar de belangrijkste gebeurtenissen van het stadsleven en hun klank geeft al eeuwen ritme aan de stad. Het belang van de beiaardcultuur is dusdanig dat het vervat zit in een UNESCO-nominatie voor immaterieel erfgoed. Het educatief potentieel van de beiaard zal versterkt worden door deze beter in de verf te zetten tijdens het bezoek aan het Belfort.
Een nieuwe plek voor de Bruggeling èn de toerist
Het Belfort is zonder twijfel één van de belangrijkste toeristische trekpleisters van Brugge. Het is dan ook vanzelfsprekend dat het Belfort zijn functie als plek voor inwoners en toeristen behoudt. Het nieuw ontwerp brengt een verbetering van de huidige knelpunten door de reorganisatie van de inkom via de hallen, de toevoeging van een nieuwe trap en een herziening van het bezoekerstraject en de scenografie. We moeten het hallencomplex teruggeven aan de Bruggeling, de Bruggeling moet zich het gebouw terug eigen kunnen maken. Het evenwicht tussen de toeristische functie en de functies voor de Bruggeling zal het Belfort opnieuw op kaart brengen. Hiervoor dienen uitgekiende architecturaal kwalitatieve ingrepen doorgevoerd te worden.
Nieuwe inkom van de Belforttoren via een bezoekerscentrum
Het huidige onthaal wordt uit de toren gehaald zodat de galerij en de eerste torenkamer herwaardeerd worden en een nieuw onthaal zal zich op het gelijkvloers bevinden. De nieuwe binnentrap voor de ontsluiting van de bovenhallen leidt de toeristen naar een nieuw museumgedeelte en naar de Belforttoren. Door een nieuwe trap toe te voegen in de Belforttoren over de hoogste verdiepingen, worden er opportuniteiten gecreëerd om het bezoekerstraject te verbeteren. De nieuwe scenografie moet de symboolfunctie van het Belfort levendig houden en de toeristen informeren over het belang en de betekenis van het Belfort voor de stad Brugge en zijn inwoners. De hallen worden nu aangevoeld als een gesloten gebouw. Om de doorwaadbaarheid, circulatie en openheid van het gebouw te verbeteren worden een aantal ingrepen voorzien. De circulatie verloopt vandaag uitsluitend via de buitentrappen in de binnenkoer waardoor er geen directe connectie is tussen beneden- en bovenhallen. De flexibiliteit zal worden ingezet door nieuwe sculpturale binnentrappen tussen beneden- en bovenhallen te realiseren.
Herwaardering van de hallen
Storende of minder waardevolle elementen worden verwijderd. De restauratie/renovatie is de kans om het erfgoed in een ander daglicht te zetten en om de voormalige winkeltjes aan de zijde van de Oude Burg te integreren. Een voorbijganger kan vandaag alleen maar raden wat er zich in het gebouw afspeelt. We willen de Bruggeling uitnodigen in het gebouw. We willen de oorspronkelijk transparantie van het gebouw terugbrengen. Dit kan door het openzetten van de binnenluiken naar de stad en door het gebouw terug langs 4 zijden toegankelijk te maken. De binnenkoer is vandaag doorweg tussen de Markt en de Oude Burg, een wachtrij voor het bezoek aan het Belfort en een parkeerplaats voor het laden en lossen van materiaal. Kortom, functies die de binnenkoer van het Hallencomplex onwaardig zijn. We willen de binnenkoer herwaarderen tot een volwaardige ontmoetingsplek, het hart van de site. Het spreekt voor zich dat de binnenkoer de uitgelezen plek zal vormen voor tal van activiteiten.
Volgende stappen
Het Belfortcomplex neemt een bijzondere plaats in onze stad in. Het is ook een gebouw dat een bijzonder lang levenstraject kent. De stenen versie van het Belfort bestaat al ongeveer 9 eeuwen waardoor de werkzaamheden vandaag een visie op lange termijn vragen. Het Hallencomplex inzetten als voorbeeld voor innoverende klimatologische ingrepen en streven naar een energieneutraal gebouw. Op basis van deze krijtlijnen kan het architectenbureau Origin nu verder werk maken van een ontwerpdossier. Het beheersplan wordt voor pré-advies ingediend bij het Agentschap Onroerend Erfgoed voor advies, zodat vervolgens een definitief beheersplan kan opgemaakt worden. De Stad zet nu verdere stappen om de financieringsmogelijkheden van het omvangrijke restauratieproject te bespreken met de mogelijke subsidiepartners. In 2024 wordt het bestek en het uitvoeringsdossier opgemaakt. In 2025 wordt onder meer de aanvraag voor de omgevingsvergunning op punt gesteld zodat de uitvoering van de restauratiewerkzaamheden in de periode 2026-2029 kan gebeuren. Aangezien het Belfort sinds eeuwenlang een iconisch monument is, dat bij alle Bruggelingen na aan het hart ligt, zullen doorheen het traject publieke activiteiten worden georganiseerd. De Bruggeling zal de restauratie vanop de eerste rij kunnen volgen.
Meer info: www.museabrugge.be/
Erik Clyncke Eigen Berichtgeving.