Meerjarenonderhoudsplanning
In 1973 startte de Stad Brugge een grote structurele restauratiecampagne van het Prinselijk Begijnhof De Wijngaerd op, waarbij de huisjes, de kerk en het plein gerestaureerd werd. Het doel was om de site steeds bewoonbaar en (toeristisch) toegankelijk en aantrekkelijk te houden. Na die restauratiecampagne besliste Stad Brugge om verder in te staan voor het onderhoud van de daken en gevels van de gerestaureerde panden, de kerk en het monasterium. Het stadsbestuur stelde hiervoor een meerjarenonderhoudsplanning op. Aangezien de stad Brugge door de nieuwe wetgeving voor deze werken een beroep kan doen op 80% premie, werd beslist om een beheersplan op te starten voor deze waardevolle site.
Erfgoedwaarde in kaart gebracht
Het beheersplan van het Begijnhof omvat niet enkel de gebouwen, maar de volledige site: ook de wegenissen, het groen, de archeologische waarde werden in detail in kaart gebracht. Per woning werd een fiche opgemaakt met de specifieke kenmerken, gestaafd met foto’s en plannen. De noodzakelijke werkzaamheden om de erfgoedwaarde van deze site twintig jaar intact te houden, werden omschreven. Hiervoor werkte de dienst Patrimoniumbeheer nauw samen met de dienst Monumentenzorg, de Groendienst, de Wegendienst en Raakvlak. Gelet op de specifieke status van het Begijnhof als werelderfgoed, wordt in dit beheersplan rekening gehouden met de erfgoedwaarde zoals bepaald door Unesco. Dit is essentieel is om de erkenning op de Lijst van het Werelderfgoed te behouden. Dit beheersplan spitst zich vooral toe tot het beheer van de gebouwen, de tuinen, wegenis en archeologie. Essentiële elementen in het beheer zijn:
Het bouwkundig erfgoed
Hier wordt gestreefd naar:
- Het maximale behoud/versterking van de erfgoedwaarden van de individuele gebouwen en bouwonderdelen.
- Het behoud van het (architectuur)historisch karakter, de sfeer en de stilte van de site
- Het in publiek (stads)eigendom houden van het volledig complex
- Het verder verzekeren en waar nodig verbeteren van de woonfunctie in de individuele huisjes
- De restauratie en het onderhoud van het gebouwenpatrimonium verder toevertrouwen aan de stedelijke overheid die sinds meer dan 44 jaar die taak voorbeeldig op zich neemt
- De aantrekkingskracht van het toerisme behouden zonder schade te berokkenen aan de serene omgeving (meer duiding van de historiek is een dringend aandachtspunt, evenals het beter ontsluiten van het zgn. begijnhuisje als museum, en het belang van het begijnhof als Werelderfgoed zichtbaar maken). Er moet blijvend toegang voor het toerisme mogelijk zijn, maar daarnaast ook stilteplek blijven. Het respecteren van de sluitingsuren van de site speelt daarin een rol, naast het behoud van louter woonfunctie in de individuele huizen.
- Toekomstgerichte (comfort) ingrepen dienen duurzaam te zijn: aandacht voor betere thermische isolatie van het buitenschrijnwerk met al dan niet plaatsen van binnenramen, het isoleren van binnenvloeren, het isoleren van zoldervloeren of dakvlakken, het vernieuwen van de verwarmingsinstallatie. Deze comfortingrepen zijn mogelijk mits het maximale behoud van het historische/authentieke karakter en het aantonen van de meerwaarde voor de entiteit.
Landschappelijk
De algemene doelstelling is het behoud en vergroten van de soorten diversiteit.
- Het beheer dient de (cultuur)historische waarden te bewaren en te herstellen waarbij plaatselijke herinrichting van de tuin tot een mogelijkheid behoort. Er zal geprobeerd worden om tot een eenheid te komen tussen de private tuinzones, maar met respect voor de historische achtergrond en het behoud van waardevolle bomen en structuren.
- Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen is uitdrukkelijk verboden. De principes van ‘Harmonisch Parkbeheer’ zijn doelstellingen op korte en lange termijn.
- Het is de bedoeling dat het huidige bomenbestand behouden blijft en waar nodig vervangen of aangevuld zal worden. Het is aangewezen om de gemengde borders en de zeer intensief te onderhouden vaste plantenborders om te vormen tot een onderhoudsarmere en eenvormige vaste plantenborders of heestermassieven.
Het archeologisch erfgoed
Dit is ‘onzichtbaar’ en daardoor ongekend en bijzonder kwetsbaar. Bijzondere zorg voor het behoud van de archeologische resten is noodzakelijk. Bij alle ingrepen in de bodem moet dit een aandachtspunt zijn (en moet de archeologische partners binnen de stad Brugge integraal deel zijn van de werkgroep erfgoed).
Beheersplan Unesco in opmaak
Het huidige beheersplan spitst zich dus vooral toe tot het beheer van de gebouwen, de tuinen, wegenis en archeologie. Er is ook een Beheersplan Begijnhof Werelderfgoed Unesco in opmaak. Daarin worden alle aspecten van de waarden en de mogelijkheden van herbestemming grondig onderzocht.
Meer info: www.brugge.be
Erik Clyncke Eigen Berichtgeving - Foto @ Roland van de Walle