Onderzoek
Onderzoekers van de Artesis Plantijn Hogeschool interviewden, in opdracht van de afdeling Jeugd van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media, in 2015 meer dan honderd kinderen en jongeren met diverse beperkingen tussen zes en achttien jaar. Ook bijna honderdvijftig ouders en ruim tweehonderd vrijetijdsbegeleiders en jeugdwerkers namen deel. Kinderen en jongeren met een beperking hebben vaak minder vrije tijd dan hun leeftijdsgenoten. Afhankelijk van de beperking gaat een deel van de tijd naar extra zorg. De resterende tijd vullen de jongste kinderen vaak samen met het gezin in. De jongeren vinden hun ontspanning eerder in gamen, het internet, sporten of rondhangen in de buurt. Daarin verschillen ze weinig van hun leeftijdsgenoten zonder beperking. Dat geldt echter niet voor hun participatie aan het georganiseerde vrijetijds- en jeugdwerkaanbod. Velen gaan niet naar school in de buurt waar ze wonen. Het schoolvervoer slorpt dus heel wat tijd op. Bovendien komen ze thuis op het moment dat de meeste vrijetijdsactiviteiten begonnen zijn. Omdat informatie over het lokale vrijetijdsaanbod vooral via de lokale scholen wordt verspreid, blijven ze onzichtbaar en onbereikbaar voor allerlei wervingsacties.
Aanbod
Het vrijetijdsaanbod is nochtans wijdverspreid, divers en goed onderbouwd en heel wat lokale vrijetijdswerkingen willen kinderen en jongeren met een beperking wel verwelkomen. Ze blijven echter vaak hangen in een passieve toegankelijkheid, weten niet hoe ze de jongeren moeten bereiken, werven niet actief bij deze jongeren en missen de nodige ondersteuning om erin door te zetten. Zo ontstaan drempels om tot het aanbod te geraken. Daarnaast worden deze kinderen en jongeren ook vaak geweigerd (ontoegankelijke ruimtes, plaatsgebrek, niet-aangepaste spelen, onvoldoende begeleiding, schrik, storend voor anderen…). Gelukkig is er ook een specifiek aanbod voor kinderen en jongeren met een beperking, maar dat is dun gezaaid, vraagt meer mobiliteit en is vaak overvraagd. Er zijn wachtlijsten, ouders kamperen om hun kinderen in te schrijven en verrassend genoeg is ook niet iedereen met eender welke beperking er welkom.
Werking
Kinderen en jongeren met een beperking hebben zo weinig kans om een sociaal netwerk op te bouwen met leeftijdsgenoten zonder beperking. Ze missen veel van wat het Vlaamse jeugdwerk te bieden heeft: ruimte om te spelen, zich te ontwikkelen, sociale contacten te leggen, te experimenteren of te oefenen in burgerschap en democratische waarden. Beno Schraepen (onderzoeker AP Hogeschool): “En dat is erg jammer, want zij die ongeacht hun beperking wel een match vinden in het algemene lokale jeugdwerkaanbod of meedoen met het specifieke aanbod, zijn laaiend enthousiast!” De geïnterviewde jongeren zijn duidelijk over wat ze van het georganiseerde vrijetijds- en jeugdwerkaanbod verwachten. Ze willen zo zelfstandig mogelijk hun vrijetijdsbesteding kunnen invullen en “ … het liefst met leeftijdsgenoten die dezelfde interesse delen.” (Laura,16j). “Met het Burgerkabinet Jeugd dat vorige week van start ging willen we iedereen aansporen mee na te denken over meer diversiteit in het jeugdwerk. Hoe kunnen we jongeren met een handicap meer en beter betrekken om ook hen een breed vrijetijdsaanbod te bieden? Ook dat komt aan bod in het nieuwe Burgerkabinet Jeugd. Iedereen is welkom, jong en oud,” zegt minister Gatz.
Lees hier het eindrapport ‘Vrije tijd als handicapsituatie. De rol van het jeugdwerk binnen de vrijetijdsbesteding van kinderen en jongeren met een handicap’:
vrije_tijd_als_handicapsituatie.pdf |